उपशामक: Difference between revisions
From जैनकोष
(Imported from text file) |
(Imported from text file) |
||
(3 intermediate revisions by 3 users not shown) | |||
Line 1: | Line 1: | ||
<span class="GRef">सर्वार्थसिद्धि अध्याय 9/45/459/1</span> <p class="SanskritText">एव सः क्षायिकसम्यग्दृष्टिर्भूत्वा श्रेण्यारोहणाभिमुखश्चारित्रमोहोपशमं प्रति व्याप्रियमाणो विशुद्धिप्रकर्षयोगादुपशमकव्यपदेशमनुभवन् पूर्वोक्तादसंख्येयगुणनिर्जरो भवति।</p> | |||
<p class="HindiText">= इस प्रकार वह क्षायिक सम्यग्दृष्टि होकर | <p class="HindiText">= इस प्रकार वह क्षायिक सम्यग्दृष्टि होकर श्रेणी पर आरोहण करने के सन्मुख होता हुआ तथा चारित्रमोहनीय के उपशम करने के लिए प्रयत्न करता हुआ विशुद्धि के प्रकर्षवश `उपशमक' संज्ञा को अनुभव करता हुआ पहले कही गयी निर्जरा से असंख्येय गुण निर्जरावाला होता है।</p> | ||
< | <span class="GRef">धवला पुस्तक 1/1,1,27/224/8</span> <p class=" PrakritText ">जे पुण तेसिं चेव उवसामणम्हि वावदा ते उवसामगा।</p> | ||
<p class="HindiText">= जो जीव | <p class="HindiText">= जो जीव कर्मों के उपशमन करने में व्यापार करते हैं उन्हें उपशामक कहते हैं।</p> | ||
< | <span class="GRef">कषायपाहुड़ पुस्तक 1/1-18/$115/347/8</span> <p class=" PrakritText ">उवसमसेढिं चढ़माणेण मोहणीयस्स अतरकरणं कदे सो `उवसामओ' त्ति भण्णदि।</p> | ||
<p class="HindiText">= | <p class="HindiText">= उपशम श्रेणी पर चढ़ने वाला जीव चारित्र मोह का अंतरकरण कर लेने पर उपशामक कहा जाता है।</p> | ||
<p>( धवला पुस्तक 6/1,9-8,6/232/5)</p> | <p><span class="GRef">( धवला पुस्तक 6/1,9-8,6/232/5)</span></p> | ||
<p>2. | <p class="HindiText">2. उपशामक के भेद</p> | ||
<p>उपशामक दो | <p class="HindiText">उपशामक दो प्रकार का होता है-अपूर्वकरण उपशामक और अनिवृत्तिकरण उपशामक।</p> | ||
<noinclude> | <noinclude> | ||
[[ | [[ उपशांतकषाय | पूर्व पृष्ठ ]] | ||
[[ उपशीर्षक | अगला पृष्ठ ]] | [[ उपशीर्षक | अगला पृष्ठ ]] | ||
Line 18: | Line 18: | ||
</noinclude> | </noinclude> | ||
[[Category: उ]] | [[Category: उ]] | ||
[[Category: करणानुयोग]] |
Latest revision as of 22:16, 17 November 2023
सर्वार्थसिद्धि अध्याय 9/45/459/1
एव सः क्षायिकसम्यग्दृष्टिर्भूत्वा श्रेण्यारोहणाभिमुखश्चारित्रमोहोपशमं प्रति व्याप्रियमाणो विशुद्धिप्रकर्षयोगादुपशमकव्यपदेशमनुभवन् पूर्वोक्तादसंख्येयगुणनिर्जरो भवति।
= इस प्रकार वह क्षायिक सम्यग्दृष्टि होकर श्रेणी पर आरोहण करने के सन्मुख होता हुआ तथा चारित्रमोहनीय के उपशम करने के लिए प्रयत्न करता हुआ विशुद्धि के प्रकर्षवश `उपशमक' संज्ञा को अनुभव करता हुआ पहले कही गयी निर्जरा से असंख्येय गुण निर्जरावाला होता है।
धवला पुस्तक 1/1,1,27/224/8
जे पुण तेसिं चेव उवसामणम्हि वावदा ते उवसामगा।
= जो जीव कर्मों के उपशमन करने में व्यापार करते हैं उन्हें उपशामक कहते हैं।
कषायपाहुड़ पुस्तक 1/1-18/$115/347/8
उवसमसेढिं चढ़माणेण मोहणीयस्स अतरकरणं कदे सो `उवसामओ' त्ति भण्णदि।
= उपशम श्रेणी पर चढ़ने वाला जीव चारित्र मोह का अंतरकरण कर लेने पर उपशामक कहा जाता है।
( धवला पुस्तक 6/1,9-8,6/232/5)
2. उपशामक के भेद
उपशामक दो प्रकार का होता है-अपूर्वकरण उपशामक और अनिवृत्तिकरण उपशामक।